تأثیر زیرشکنی و روش‌های خاک‌ورزی بر برخی از خصوصیات فیزیکی خاک و عملکرد آفتابگردان

این مطالعه به منظور بررسی اثر زیرشکنی و روش‌های خاک‌ورزی بر برخی از خصوصیات فیزیکی خاک و عملکرد آفتابگردان روغنی در ایستگاه تحقیقاتی کبوترآباد واقع در 25 کیلومتری جنوب شرقی اصفهان، اجرا شد. طرح به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد که تیمار‌‌ها‌ی آزمایش شامل 1- شخم با گاوآهن برگردان‌دار تا عمق 25-20 سانتی‌متر و کشت در کف کرت (T1) 2- شخم با گاوآهن برگردان‌دار تا عمق 25-20 سانتی‌متر و کشت بر روی پشته (T2) 3- زیرشکنی به‌وسیله ساب‌سویلر تا عمق 45-40 سانتی‌متر و متعاقب آن شخم با گاوآهن برگردان‌دار تا عمق 25-20 سانتی‌متر و کشت در کف کرت (T3)، خاک‌ورزی نواری و کشت در کف کرت )(T4، خاک‌ورزی نواری به همراه ساب‌سویلر و کشت درکف کرت (T5) و خاک‌ورزی نواری به همراه ایجاد جوی در نوار و کشت در کف آن (6T) بودند. صفات جرم مخصوص ظاهری خاک، مقاومت به نفوذ خاک، سرعت نهایی نفوذ آب در خاک و خصوصیات گیاهی شامل طول ریشه اصلی، ارتفاع بوته، قطر ساقه، قطر طبق، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، وزن خشک بوته و درصد روغن دانه اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که استفاده از روش‌ها‌ی متفاوت خاک‌ورزی در مقدار جرم مخصوص ظاهری خاک تفاوت معنی‌داری ایجاد نمی‌کند. مقادیر مقاومت به نفوذ خاک به غیر از عمق 30 سانتی‌متر، در سایر عمق‌ها تفاوت معنی‌داری ندارند. سرعت نهایی نفوذ آب در خاک زیرشکن شده به‌صورت معنی‌دار بیشتر از شخم مرسوم است. در مورد اندازه‌گیری‌‌ها‌ی گیاهی مشاهده شد که قطر ساقه در تیمار T6 به‌صورت معنی‌دار بیشتر از سایر تیمار‌‌ها‌ است. در دیگر موارد اندازه‌گیری شده از جمله عملکرد دانه و راندمان مصرف آب در گیاه تفاوت معنی‌داری مشاهده نمی‌شود. با توجه به عدم تاثیر عملیات زیرشکنی بر عملکرد آفتابگردان روغنی و هزینه بالای اجرا، استفاده از این عملیات در منطقه کبوترآباد ضرورت پیدا نمی‌کند. در صورتی‌که ادوات و تجهیزات مناسب خاک‌ورزی نواری دردسترس قرار گیرد، خاک‌ورزی نواری قابل توصیه است.